Ung thư máu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Ung thư máu, hay còn gọi là ung thư bạch cầu, là một bệnh ung thư ác tính rất khó chữa khỏi. Những dấu hiệu của bệnh rất đa dạng. Hiểu biết về dấu hiệu và phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh lường trước được mức độ nghiêm trọng của bệnh cũng như áp dụng đúng một trong các phương pháp điều trị là hóa trị, điều trị sinh học, xạ trị và thay tủy.

Ung thư máu là bệnh gì?

• Ung thư máu là bệnh ung thư ác tính, vô cùng nguy hiểm đến tính mạng. Khi mắc chứng bệnh này, lượng bạch cầu trong cơ thể tăng đột biến và không kiểm soát được.
• Ở trạng thái bình thường, bạch cầu có chức năng bảo vệ cơ thể, nhưng nếu nó gia tăng không ngừng thì sẽ gây hại cho cơ thể, phá hủy hồng cầu, khiến người bệnh thiếu máu và nếu không được điều trị kịp thời thì sẽ dẫn đến tử vong.
• Đây là căn bệnh duy nhất không tạo ra ung bướu. Cho đến thời điểm hiện tại, vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân chính xác gây nên căn bệnh này.

Có thể bạn quan tâm đến thông tin bệnh: Ung thư xương là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Có các loại ung thư máu nào?

Ung thư máu là bệnh xảy ra khi những tế bào máu bị ung thư hóa ở công đoạn tạo nên tế bào. Bệnh tiến triển cực kỳ nhanh, nếu không can thiệp kịp thời sẽ ứ đọng trong tủy xương, làm liên quan đến công đoạn tạo máu and lưu thông trong cơ thể.

Có 3 loại bệnh ung thư máu với triệu chứng điển hình và phương pháp điều trị khác nhau.

Bệnh bạch cầu (khoảng 36% điều kiện ung thư máu)

• Bệnh bạch cầu xảy ra khi cơ thể sản sinh số lượng to tế bào máu chưa trưởng thành, chúng gây tắc nghẽn tủy xương, chặn đứng tủy xương chế tạo những tế bào máu thiết yếu khác. Bạch cầu tăng đột biến, dẫn tới nợ thức ăn and ăn luôn tế bào hồng cầu. Vì vậy, lượng bạch cầu dư thừa nhưng hồng cầu bị thiếu vắng, đã không còn gì tạo nên dòng máu khỏe mạnh and hệ miễn dịch thăng bằng.
• Bệnh bạch cầu thường xảy ra đột xuất, diễn tiến nhanh, mất an toàn, cần điều trị khẩn cấp.

Ung thư hạch lymphoma (chiếm khoảng 46% điều kiện ung thư máu)

• Ung thư máu dạng Lymphoma liên quan to đến hệ bạch huyết – hệ quan trọng của hệ thống miễn dịch, cứu cơ thể chống lại những tác nhân gây bệnh.
• Cơ thể bệnh nhân có mặt u Lymphoma, đồng thời sản sinh quá mức tế bào lympho, gây quá tải, tổn hại ngược tới hệ thống miễn dịch.
• Lymphoma sẽ phát triển nhanh gọn, lan rộng ra nhiều bộ phận của cơ thể như: hạch nách, hạch bẹn, hạch trung thất,…

Đau tủy xương (chiếm khoảng 18% điều kiện ung thư máu)

• Ung thư đa u tủy là loại ung thư máu hiếm gặp hơn, ảnh hưởng đến tế bào Plasma. Tế bào này tọa lạc ở tủy xương, cứu tạo nên kháng thể chống lại sự nhiễm trùng. Khi bận rộn bệnh đa u tủy, tế bào Plasma rất được chế tạo số lượng to đột biến, tập trung trong tủy xương gây liên quan tới hệ thống miễn dịch.

Ung thư máu nguyên nhân từ đâu?

Có rất nhiều người sẽ băn khoăn hỏi không biết tại sao lại bị ung thư máu. Một căn bệnh chỉ nghe thấy thôi cũng đồng nghĩa với cái chết. Để hiểu hơn thế nào là bệnh ung thư máu chúng ta cần tìm hiểu ung thư máu nguyên nhân từ đâu.

Môi trường tiếp xúc độc hại gây ung thư máu

• Ung thư máu nguyên nhân xuất phát từ môi trường có nhiều phóng xạ, bức xạ với nồng độ vượt quá mức. Từ đó, bạch cầu có nguy cơ phát triển mạnh.
• Môi trường có quá nhiều hóa chất như, formaldehyde, benzen. Chất này có nhiều trong xăng dầu, ngành công nghiệp chế biến hóa chất. Môi trường làm việc này kéo dài sẽ gây nguy cơ về ung thư bạch cầu.

Những người đang bị bệnh ung thư

• Những người này đang trải qua quá trình điều trị hóa trị, xạ trị làm tăng nguy cơ sự phát triển của các tế bào bạch cầu. Từ đó dẫn tới ung thư máu.

Rối loạn di truyền và máu

• Những người liên quan tới rối loạn di chuyền gen và rối loạn máu như: hội chứng Down, hội chứng myelodysplastic đều có khả năng cao về bệnh bạch cầu. Hoặc tiểu sử trong gia đình đã có người từng bị ung thư máu.

Dấu hiệu nhận biết ung thư máu

Ung thư máu rất khó nhận biết các dấu hiệu ở giai đoạn sớm. Dẫn đến đa phần bệnh nhân đều phát hiện ở ung thư máu giai đoạn cuối.

Tuy nhiên, bệnh vẫn có những triệu chứng xuất hiện khá rõ ràng. Và chịu khó để ý tình trạng sức khỏe một chút là có thể nhận biết được bệnh.

Các triệu chứng có thể kể tới:

• Đau bụng và giảm cân: Các tế bào máu tích tụ ở các cơ quan nội tạng trong ổ bụng như gan, thận, lá lách. Từ đó gây nên tình trạng này.
• Các dấu hiệu thiếu máu: Cơ thể bị mất một lượng hồng cầu. Dẫn đến thiếu máu gây nên các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt điển hình.
• Mệt mỏi: Các tế bào cơ thể thiếu oxy do lượng Haemoglobin trong máu giảm. Từ đó gây ra tình trạng mệt mỏi thường xuyên.
• Toát mồ hôi ban đêm cũng là một dấu hiệu của bệnh máu trắng.
• Xuất huyết: Lượng tiểu cầu có chức năng đông máu giảm.

Xem thêm thông tin bệnh khác: Bệnh

Ai là người dễ mắc ung thư máu?

Bệnh bạch cầu có thể mắc ở mọi lứa tuổi. Mỗi một độ tuổi, giới tính có thể mắc ưu thế một thể bệnh khác nhau:

• Trẻ em hay mắc bạch cầu cấp dòng lympho.
• Người trưởng thành hay mắc bạch cầu cấp dòng tuỷ.
• Người lớn tuổi ở Âu Mỹ hay mắc bệnh bạch cầu mạn dòng lympho. Tỉ lệ này ở Việt Nam rất thấp.
• Bệnh ung thư hạch cũng có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng đa số rơi vào nhóm lớn tuổi.
• Đau tuỷ hầu như chỉ gặp ở người lớn tuổi.

Bệnh ung thư máu có thể biến chứng như thế nào?

• Nhiễm trùng: Người mắc bệnh ung thư máu có thể thường xuyên bị nhiễm trùng. Trong hầu hết các trường hợp, bệnh nhân chỉ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc dưới. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng gặp phải các tình trạng nhiễm trùng nghiêm trọng.
• Thiếu máu: Thiếu máu (số lượng hồng cầu thấp) là tác dụng phụ thường gặp khi hóa trị. Một số bệnh nhân mắc bệnh ung thư máu dòng tế bào lympho mạn tính có thể cần truyền máu.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh ung thư khác: Bệnh nhân mắc bệnh ung thư máu có nguy cơ mắc các loại ung thư khác cao hơn. Các loại ung thư thường gặp nhất bao gồm ung thư phổi, ung thư đại trực tràng, ung thư biểu mô tế bào vảy, v.v. Biến chứng này thường xuất hiện sau khi bệnh nhân điều trị với các thuốc fludarabine và cyclophosphamide.
• Ung thư tăng triển: Một số ít bệnh nhân mắc bệnh ung thư máu có thể gặp phải một dạng ung thư tăng triển hơn, có tên u lympho dòng tế bào B lớn lan tỏa. Bệnh nhân mắc tình trạng này có thể có các hạch bạch huyết phình to đáng kể, sốt và sút cân. Tình trạng này còn được gọi là hội chứng Richter (RS).
• Các vấn đề thuộc hệ miễn dịch: Một số ít bệnh nhân mắc bệnh ung thư máu có thể phải đối mặt với vấn đề về miễn dịch, trong đó các tế bào mang chức năng chống lại bệnh tật thuộc hệ miễn dịch bị “nhầm lẫn” và tấn công các tế bào hồng cầu hoặc tiểu cầu thay vì các tác nhân ngoại lai.

Chẩn đoán bệnh ung thư máu

Trên lâm sàng, bệnh nhân có thể có hạch sưng to, gan và lách to ra, tuy nhiên cũng có bệnh nhân không có triệu chứng rõ rệt. Chẩn đoán cần dựa vào các xét nghiệm:

• Xét nghiệm máu: cần thiết kiểm tra số lượng các tế bào máu và thành phần các loại bạch cầu (công thức máu). Khi mắc bệnh bạch cầu, số lượng bạch cầu tăng cao, giảm số lượng tiểu cầu, lượng Hemoglobin giảm thấp do thiếu máu.
• Sinh thiết chẩn đoán: Phương pháp lấy một mảnh mô trong tủy xương để soi dưới kính hiển vi tìm tế bào máu ác tính. Sinh thiết là biện pháp duy nhất giúp chẩn đoán xác định tế bào ác tính trong tủy xương. Có hai cách lấy tủy xương là: Chọc hút tủy (sử dụng kim nhỏ và có lỗ để chọc vào xương, hút lấy một ít tủy xương) và sinh thiết tủy (sử dụng kim lớn hơn để lấy một mảnh tủy xương).

Các xét nghiệm khác:

Tùy thuộc triệu chứng và thể bệnh mà bác sĩ cho làm một số xét nghiệm như:

• Xét nghiệm gen: Xác định nhiễm sắc thể bất thường Philadelphia trong bệnh bạch cầu dòng tủy mạn tính.
• Xét nghiệm dịch tủy: Xác định sự xuất hiện tế bào bạch cầu bất thường trong máu.
• Chụp X-quang: Phát hiện hạch to trong ổ bụng hoặc các vị trí khác.

Các phương pháp điều trị ung thư máu là gì?

Điều trị ung thư máu có nhiều mức độ khác nhau, từ theo dõi sát không cần điều trị cho tới các phương pháp truyền thống hay hiện đại. Với rất nhiều dạng ung thư máu đã được công nhận cho đến nay, quan trọng là phải chẩn đoán chính xác trước khi quyết định điều trị.

Điều trị cụ thể sẽ tùy vào dạng ung thư, tuổi của người bệnh, tốc độ tiến triển của bệnh và đã lan sang các cơ quan khác hay chưa. Các phương pháp điều trị đã tiến bộ rất nhiều trong vài chục năm qua, nhiều dạng ung thư máu hiện nay có thể điều trị với tỷ lệ thành công khá cao.

Các phương pháp điều trị phổ biến bao gồm:

• Hóa trị: dùng các thuốc chống ung thư tiêm vào tĩnh mạch hoặc đôi khi bằng đường uống để tiêu diệt tế bào ung thư, ngăn chúng tăng sinh nhưng cũng có thể làm hại các tế bào bình thường.
• Xạ trị: sử dụng các tia bức xạ năng lượng cao chiếu vào cơ thể để tiêu diệt tế bào ung thư.
• Liệu pháp nhắm đích: sử dụng các loại thuốc thế hệ mới để tiêu diệt tế bào ác tính mà không làm hại các tế bào khỏe mạnh bình thường. Liệu pháp này được dùng nhiều nhất đối với bệnh bạch cầu.
• Cấy ghép tế bào gốc hoặc tủy xương: đầu tiên phải tiêu diệt hết các tế bào ung thư, sau đó đưa tế bào gốc khỏe mạnh từ người khác ghép vào cơ thể người bệnh để sản xuất ra tế bào máu khỏe mạnh như bình thường.

• Phẫu thuật: loại bỏ các hạch bạch huyết bị bệnh, được sử dụng để điều trị một số bệnh lymphoma.
• Liệu pháp miễn dịch: kích hoạt hệ miễn dịch của chính người bệnh để tự tiêu diệt các tế bào ung thư mà không làm hại tế bào bình thường.

Các cách ngăn ngừa ung thư máu

Tránh tiếp xúc với hóa chất

• Để ngăn ngừa nguy cơ mắc ung thư máu chúng ta nên tránh tiếp xúc với các hóa chất nguy hiểm bao gồm: thuốc trừ sâu, benzen, thuốc diệt cỏ…
• Đặc biệt là người nông dân còn chủ quan với việc phòng chống, những người hay tiếp xúc với các chất hóa học khi phát triển nông nghiệp. Nếu bạn bắt buộc phải tiếp xúc với các hóa chất, hãy cố gắng làm sao để giảm thiểu thời gian. Vì chỉ cần tiếp xúc trong một thời gian dài sẽ rất nguy hiểm.

Tránh tiếp xúc với bức xạ

• Việc tiếp xúc với bức xạ thường xuyên cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư máu. Do đó, nếu bắt buộc phải làm việc trong môi trường bức xạ, bạn cần mặc đồ bảo hộ theo quy định.

Tập thể dục thường xuyên

• Tập thể dục thường xuyên giúp nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng và giảm khả năng mắc bệnh.

Chế độ ăn uống hợp lý

• Một chế độ ăn uống lành mạnh phù hợp có thể giúp bản thân tránh được các tác nhân của bệnh ung thư, bao gồm ung thư máu. Chế độ ăn uống được khuyến khích nên có nhiều thành phần ngũ cốc nguyên hạt, trái cây và rau quả. Chúng chưa các hoạt chất có khả năng gây ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, ức chế sự sinh trưởng của tế bào ác tính, bên cạnh đó nó còn ngăn ngừa sự di chuyển, lây lan của các tế bào.

Khám sức khỏe định kỳ

• Bạn nên thường xuyên thăm khám và kiểm tra sức khỏe định kỳ đều đặn hàng năm. Từ đó, nắm rõ được tình trạng sức khỏe bản thân để tự biết cách làm thế nào để điều chỉnh chế độ sinh hoạt, ăn uống phù hợp cũng như phát hiện các dấu hiệu sức khỏe bất thường.

KẾT LUẬN

Trên đây là các thông tin tổng quan về ung thư máu.

Nếu còn điều gì thắc mắc các bạn có thể đến trực tiếp Nhà thuốc An Tâm hoặc gọi vào số hotline 0937542233 để được chúng tôi tư vấn trực tuyến.