Viêm tai giữa là căn bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Đây là bệnh lý không thể chủ quan bởi nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Viêm tai giữa là gì?
- Viêm tai giữa hay nhiễm trùng tai giữa là tình trạng viêm và xuất hiện mủ ở vùng tai giữa.
- Viêm tai giữa chủ yếu thường do viêm nhiễm virus hay vi khuẩn vùng mũi họng gây ảnh hưởng đến tai giữa. Viêm tai giữa là nguyên nhân chủ yếu gây đau tai. Nếu điều trị kịp thời có thể chấm dứt tình trạng viêm, ngược lại, chữa trị không đúng cách hoặc tình trạng viêm và tích tụ dịch lâu dài trong vùng tai giữa có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm.
Có 2 loại viêm tai giữa: Viêm tai giữa cấp tính và viêm tai giữa mạn tính.
Viêm tai giữa cấp tính
- Viêm tai giữa cấp tính là bệnh rất hay gặp ở trẻ em. Nguyên nhân chủ yếu do bệnh ở mũi họng. Nếu được điều trị sớm và đúng cách, bệnh sẽ khỏi và không có biến chứng. Bệnh thường diễn biến nhanh và kèm với triệu chứng đau nhói trong tai, ù tai tiếng trầm, nghe kém nhẹ kiểu dẫn truyền, khám thấy sưng nề và đỏ trong tai. Các triệu chứng trên là do quá trình viêm gây xuất tiết chất dịch lỏng trong tai giữa.
Viêm tai giữa mạn tính
- Viêm tai giữa mạn tính gặp ở mọi lứa tuổi. Bệnh chuyển thành mạn tính khi thời gian chảy mủ tai trên 03 tháng. Tình trạng viêm mạn tính gây ảnh hưởng nhiều đến sức nghe (điếc dẫn truyền), ngoài ra còn gây các biến chứng nguy hiểm như viêm màng não, viêm não, viêm tai xương chũm,…
Ai dễ mắc bệnh viêm tai giữa
Những người dễ mắc viêm tai giữa là:
- Trẻ em dưới 5 tuổi dễ mắc viêm tai giữa hơn so với các lứa tuổi khác.
- Trẻ sinh non dưới 37 tuần tuổi thai.
- Trẻ sinh nhẹ cân, cân nặng dưới 2,5kg.
- Trẻ có anh chị em, người thân trong gia đình mắc các bệnh nhiễm trùng tai có khả năng mắc viêm tai giữa cao hơn.
- Những người có điều kiện vệ sinh kém, nước sinh hoạt bị ô nhiễm.
- Những trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá và những người lớn hút thuốc lá có khả năng mắc viêm tai giữa cao hơn.
Triệu chứng của bệnh viêm tai giữa
Triệu chứng viêm tai giữa ở người lớn và trẻ em sẽ khác nhau, cụ thể:
Đối với người lớn
- Ở người lớn các triệu chứng viêm tai giữa đó là cảm thấy đau tai. Cảm giác này đôi khi kèm theo nhói và giật giật ở tai. Có những trường hợp bệnh nhân bị đau lan lên cả phần đầu khiến cho một tai hoặc hai tai tê cứng, khi sờ vào thấy hơi sưng và nóng.Ngoài ra người lớn cũng sẽ thấy tai bị ù, sức nghe bị giảm sút, nghe không rõ và hay thấy trong tai có cảm giác ọc ọc như có nước.
- Tai chảy dịch mủ ra bên ngoài theo đợt hoặc theo ngày. Đặc biệt khi thời tiết thay đổi, chuyển mùa, hiện tượng này sẽ xuất hiện nhiều. Phần dịch mủ chảy ra từ trong tai có màu vàng, đối với bệnh nhân bị viêm tai xương chũm sẽ có mùi rất hôi và khó chịu.
- Trường hợp thấy tai có dịch mủ cần đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế để được thăm khám, tránh những biến chứng nguy hiểm xảy ra.
Đối với trẻ nhỏ
Khi thấy trẻ có những dấu hiệu sau thì bạn nên đưa bé đi khám và kiểm tra:
- Trẻ sốt cao lên tới 39 – 40 độ C, hay quấy khóc và ăn kém, bỏ ăn, nôn trớ và nặng hơn là co giật.
- Đối với trẻ nhỏ sẽ lắc đầu và liên tục lấy tay cho vào trong tai. Còn trẻ lớn hơn đã biết nói sẽ kêu đau tai.
- Trẻ sẽ có dấu hiệu rối loạn tiêu hóa như đi ngoài phân lỏng nhiều lần. Triệu chứng này gần như xuất hiện đồng thời với triệu chứng sốt.
- Bé trằn trọc khó ngủ và tỏ ra bứt rứt khi đặt nằm xuống.
- Trẻ không giữ thăng bằng và hay nghiêng phần đầu sang một bên.
Nếu cha mẹ không phát hiện những triệu chứng viêm tai giữa và kịp thời đưa trẻ đi khám và điều trị thì chỉ vài ngày sau bệnh sẽ chuyển biến nặng hơn. Sau từ 2 – 3 ngày, màng tai bị thủng sẽ có mủ chảy ra ngoài qua lỗ tai.
Nguyên nhân gây nên viêm tai giữa
Có 2 nguyên nhân phổ biến gây viêm tai giữa: vi rút và vi khuẩn. Các mầm bệnh này xâm nhập theo con đường qua vòi nhĩ, nằm ở thành sau họng. Ngoài ra, có một số tác nhân khác khiến trẻ bị viêm tai giữa:
- Hệ thống bạch huyết vùng hầu họng còn yếu, hay bị viêm
- Vòi nhĩ thông giữa họng tai giữa tương đối nằm ngang ở trẻ em nên vi khuẩn hoặc vi rút rất dễ xâm nhập
- Biến chứng của bệnh viêm V.A, viêm amidan, viêm họng, các bệnh lý về viêm nhiễm đường hô hấp
- Không khí, môi trường sống ô nhiễm, thay đổi thời tiết
- Không vệ sinh sạch sẽ khi tai bị tổn thương, nước lọt vào tai khi tắm gội.
Biến chứng do viêm tai giữa
- Làm giảm thính giác: Thông thường tình trạng mất thính lực nhẹ có thể xuất hiện và tự biến mất khi khỏi nhiễm trùng tai. Song nhiễm trùng tai lặp đi lặp lại, hoặc nhiễm trùng tai nặng phát mủ trong tai giữa, có thể dẫn đến mất thính lực nghiêm trọng, tổn thương màng nhĩ và mất thính lực vĩnh viễn.
- Chậm nói hoặc chậm phát triển: Nếu trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi bị suy giảm thính giác tạm thời hoặc vĩnh viễn, có thể gây chậm phát triển kỹ năng nói, giao tiếp xã hội và phát triển.
- Thủng màng nhĩ: Hầu hết tình trạng thủng màng nhĩ sẽ lành trong vòng 72 giờ, nhưng cũng nhiều trường hợp cần phải can thiệp phẫu thuật.
- Viêm não hoặc màng não: Nếu tình trạng nhiễm trùng không được điều trị hoặc không đáp ứng tốt với điều trị có thể lây lan sang các mô lân cận gây nhiễm trùng xương chũm gọi là viêm xương chũm. Viêm xương chũm có thể dẫn đến tổn thương xương và hình thành các u nang chứa đầy mủ. Nhiễm trùng tai giữa nghiêm trọng cũng có thể lây lan sang các mô khác trong hộp sọ, bao gồm não hoặc các màng bao quanh não gây viêm màng não.
Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán viêm tai giữa
Chuẩn đoán bệnh qua các triệu chứng, biểu hiện bệnh; bác sĩ tiến hàng khám, soi tai để quan sát mức độ bệnh.
Dấu hiệu sau khi khám bằng trực quan qua soi tai màng nhĩ:
- Màng nhĩ có biểu hiện đỏ, sung huyết giai đoạn đầu.
- Màng nhĩ có thể phồng và lớp thượng bì có thể trông giống như bị phỏng.
- Bệnh nhân thường giảm sốt và bớt đau tai, dịch tai chảy ra thường là mủ, cũng có khi giống như nước hoặc có máu.
- Làm sạch mủ sẽ thấy màng nhĩ bị thủng ở vị trí phía sau hoặc phía dưới.
Ngoài ra, bác sĩ sẽ cho bạn thực hiện một số xét nghiệm như Tympanometry, Acoustic , Tympanocentesis. Một số trường hợp có thể kiểm tra chất lỏng, dịch trong tai.
Tổng hợp thuốc điều trị viêm tai giữa tại Nhà thuốc An Tâm
Sau khi thăm khám, chẩn đoán nguyên nhân và mức độ bệnh, chuyên gia tai mũi họng sẽ chỉ định đơn thuốc phù hợp. Các loại thuốc điều trị viêm tai giữa có thể được sử dụng gồm:
Nhóm thuốc kháng sinh:
Là dạng thuốc đường uống hoặc tiêm như bêta – lactam (cephalosporin thế hệ II, III, ampicillin), macrolid, quinolon,… là lựa chọn hàng đầu trong liệu trình điều trị viêm tai giữa.
Thuốc chống viêm:
Đây là nhóm thuốc có tác dụng giảm phù nề, ngăn chặn các viêm nhiễm tiến triển, phục hồi các mô và cấu trúc bị tổn thương, hỗ trợ tiêu diệt các vi khuẩn trú ngụ bên trong tai.
Thuốc nhỏ tai:
Thường được kê đơn trong các trường hợp bị viêm tai giữa cấp, nhất là những người chịu ảnh hưởng của việc dùng các phương pháp điều trị tự nhiên không đúng cách. Tuy nhiên, có một số loại thuốc nhỏ tai tuyệt đối không được dùng cho người bị thủng màng nhĩ. Do đó, bạn cần cân nhắc và tham khảo kỹ ý kiến chuyên gia trước khi dùng.
Thuốc giảm đau, hạ sốt:
Là nhóm thuốc chữa viêm tai giữa được kê toa tùy thuộc vào triệu chứng ở từng người bệnh. Tuy nhiên, nó có thể gây ra các tác dụng phụ nhất định, do đó bạn cần phải thận trọng khi sử dụng.
Một số lưu ý khi dùng thuốc chữa bệnh viêm tai giữa
Không phải bất cứ trường hợp mắc bệnh về tai nào cũng đều dùng liệu trình thuốc giống nhau. Tùy thuộc vào giai đoạn và thể trạng cụ thể của bệnh nhân mà chuyên gia sẽ đưa ra chỉ định phù hợp. Dưới đây là một số lưu ý khi dùng thuốc điều trị viêm tai giữa mà bạn cần biết:
- Các loại thuốc nội khoa chỉ hiệu quả cao trong giai đoạn viêm tai giữa xung huyết. Đó là nhóm thuốc kháng sinh toàn thân, chống viêm, giảm đau, hạ sống, chống phù nề và điều trị tai mũi họng.
- Khi viêm tai giữa đã chuyển sang giai đoạn ứ mủ, việc đầu tiên cần làm là trích rạch màng nhĩ loại bỏ mủ ra ngoài, sau đó kết hợp điều trị bằng thuốc chữa viêm tai giữa như trong giai đoạn xung huyết.
- Đặc biết, nếu viêm tai giữa đã qua hai giai đoạn trên, lúc này dịch mủ đã phá vỡ màng nhĩ để chảy ra ngoài và màng nhĩ bị thủng, thì việc điều trị sẽ khó khăn hơn rất nhiều.
Cách phòng bệnh viêm tai giữa
Dưới đây là một số cách phòng bệnh viêm tai giữa cho người lớn và trẻ em:
Đối với người lớn
- Mỗi khi vệ sinh tai hãy chú ý thực hiện nhẹ nhàng, tránh chà xát mạnh làm tổn thương niêm mạc tai, nặng hơn là thủng màng nhĩ và gây viêm tai giữa.
- Không để nước bẩn vào trong tai (đặc biệt khi đi bơi và gội đầu).
- Nếu mắc các bệnh lý về mũi họng hãy điều trị triệt để.
Đối với trẻ em
- Thường xuyên vệ sinh tay cho trẻ và để các đồ vật không sạch sẽ cách xa tầm với của trẻ.
- Cho trẻ đi tiêm phòng đầy đủ và đúng thời gian.
- Khuyến khích cho con bú sữa mẹ bởi trong sữa mẹ có đề kháng giúp giảm tỷ lệ mắc bệnh viêm tai giữa.
- Nếu cho trẻ bú bình hãy giữ trẻ ngồi thẳng và tránh cho bú khi đang nằm.
- Để trẻ tránh xa nơi có khói thuốc lá.
Có thể nói viêm tai giữa sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng nghe của con người nếu như bạn không điều trị bệnh dứt điểm. Vì thế, khi có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh, chúng ta cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chăm sóc và chữa trị. Mỗi chúng ta hãy tự biết gìn giữ và chăm sóc sức khỏe cho bản thân.
