Hệ thần kinh rất phức tạp, có nhiều bệnh lý; không dễ phát hiện nguyên nhân và khó khăn trong phòng ngừa, điều trị bệnh. Hiểu cách phòng ngừa và điều trị các bệnh lý thần kinh theo chứng cứ khoa học là vấn đề quan trọng.
Bệnh thần kinh là gì?
Bệnh thần kinh (có tên tiếng Anh: Neurologic Diseases) hay rối loạn thần kinh là những căn bệnh ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh bao gồm các dây thần kinh, não và các rễ, đám rối, dây thần kinh. Hệ thống thần kinh là bộ phận kiểm soát tất cả các chức năng của cơ thể. Cho nên, bất kỳ sự tổn thương hay bất thường nào ở hệ thần kinh cũng dẫn đến triệu chứng ở các bộ phận khác nhau của cơ thể.
Những dấu hiệu của chứng rối loạn thần kinh là gì?
Nếu bị rối loạn thần kinh, bạn sẽ mất liên hệ với thực tế. Lối suy nghĩ mất trật tự của bạn thể hiện ở cách nói kỳ quặc như:
- Từ ngữ lộn xộn, không có nghĩa
- Tư duy ngắt quãng và nói lặp đi lặp lại
- Liên tục đổi sang các chủ đề không liên quan.
- Hành vi của bạn không bình thường, kỳ quặc và không ổn định.
Nguyên nhân gây ra chứng rối loạn thần kinh là gì?
- Nguyên nhân gây ra rối loạn thần kinh vẫn chưa được xác định rõ nhưng có thể coi bệnh này là kết quả của nhiều yếu tố kết hợp gồm tác nhân xã hội, di truyền, môi trường, tâm lý và thể chất.
- Các loại thuốc chứa steroid, dùng trong điều trị nhiều bệnh như nhiễm HIV, bệnh Parkinson, bệnh sốt rét, đột quỵ, u não và động kinh có thể gây ra tác dụng phụ là các cơn rối loạn thần kinh. Các chất cấm như LSD (ma túy gây ảo giác cực mạnh), cocaine, rượu bia nồng độ cao, ma túy tổng hợp, bồ đà (marijuana), thuốc tê liều cao (PCP) cũng khiến tâm thần bạn bị biến đổi.
- Một số bệnh lý cũng có thể gây rối loạn tâm thần bao gồm: bệnh về não (Parkinson, Huntington), u não, sa sút trí tuệ (bao gồm bệnh Alzheimer), HIV và các bệnh nhiễm trùng khác có thể ảnh hưởng đến não, đột quỵ và một số loại động kinh,…
Những ai thường mắc phải chứng rối loạn thần kinh?
Tình trạng rối loạn thần kinh còn là triệu chứng chủ yếu của các bệnh về tâm thần bao gồm bệnh tâm thần phân liệt, trầm cảm, chứng rối loạn tâm thần và chứng rối loạn lưỡng cực. Do đó, bệnh nhân rối loạn thần kinh thường gồm:
- Hầu hết những người bị tâm thần phân liệt
- Người bị rối loạn lưỡng cực trầm cảm (hưng cảm – trầm cảm)
- Bệnh nhân bị rối loạn nhân cách.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc chứng rối loạn thần kinh?
- Các nhà nghiên cứu đã chứng minh được yếu tố di truyền cũng góp phần khiến một người có nguy cơ rối loạn thần kinh cao hay không. Nếu bạn có anh/chị sinh đôi bị rối loạn thần kinh thì 50% bạn cũng sẽ bị rối loạn thần kinh. Ngoài ra, nếu ba mẹ hoặc anh em ruột của bạn mắc rối loạn tâm thần, bạn cũng sẽ có nguy cơ cao bị mắc bệnh.
- Trẻ bị đột biến gen, cụ thể là mất nhiễm sắc thể 22q11 sẽ có nguy cơ bị tâm thần phân liệt dẫn đến rối loạn thần kinh.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán chứng rối loạn thần kinh?
- Khi các bác sĩ nghi ngờ một người có tâm thần phân liệt, họ thường xem xét bệnh sử, khám lâm sàng và tiến hành phương pháp đánh giá tâm lý. Ở phương pháp này. bác sĩ tâm thần có thể kiểm tra tình trạng tâm thần của bệnh nhân bằng cách quan sát ngoại hình, phong thái và hỏi về những suy nghĩ, tâm trạng, hoang tưởng, ảo giác, lạm dụng chất gây nghiện cũng khả năng bạo lực hoặc tự tử.
- Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ làm một số xét nghiệm để loại trừ khả năng triệu chứng gây bởi các bệnh y khoa khác bao gồm thử máu và nghiên cứu hình ảnh chụp cắt lớp (CT) và chụp cộng hưởng từ (MRI) của não. Sinh thiết tủy sống cũng có thể được thực hiện để kiểm tra bệnh viêm nhiễm, ung thư và các nguyên nhân khác của chứng rối loạn thần kinh.
Phương pháp điều trị rối loạn thần kinh
- Thuốc an thần được dùng để điều trị khẩn cấp nếu người bệnh có hành vi kỳ quái và bất thường. Mục tiêu của dùng thuốc an thần là để ngăn người bệnh tự làm hại bản thân hoặc hại người khác. Các loại thuốc cần sử dụng theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa không tự ý mua thuốc uống.
- Điều trị rối loạn thần kinh cần phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, từ đó bác sĩ đưa ra những biện pháp chữa trị phù hợp. Cụ thể như:
- Đối với bệnh tâm thần như trầm cảm hoặc tâm thần phân liệt: người bệnh sẽ được chỉ định điều trị bằng thuốc chống suy nhược và thuốc giảm rối loạn thần kinh
- Nếu mắc các bệnh như Parkinson và rối loạn động kinh: bệnh nhân sẽ được chỉ định thuốc đặc hiệu
- Đối với nghiện rượu hay ma túy, bạn hoặc người nhà cần được khuyên cai nghiện để trị dứt điểm cơn nghiện,..
Phòng ngừa Rối loạn thần kinh
Bạn có thể kiểm soát tốt tình trạng bệnh của mình nếu bạn lưu ý vài điều dưới đây:
- Bạn cần một bác sĩ chuyên khoa thần kinh hoặc bác sĩ tâm lý để theo dõi tình trạng bệnh lâu dài
- Gọi bác sĩ nếu bạn cảm thấy buồn phiền hoặc lo âu quá mức
- Gọi bác sĩ nếu bạn nghe thấy các giọng nói hoặc thấy những thứ không thực sự có ở đó
- Không dùng chất ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Rượu bia, amphetamine, cocaine, thuốc ngủ và thuốc an thần đều có hại cho thể chất lẫn tinh thần của bạn.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất. Nhà thuốc An Tâm không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
