Tìm hiểu về hội chứng bệnh lý buồng trứng đa nang ở nữ giới

Buồng trứng đa nang là một loại bệnh lý phụ khoa liên quan đến sự mất cân bằng nội tiết tố, nó không chỉ giảm khả năng sinh sản mà còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh khác. Vậy dấu hiệu, nguyên nhân và phương pháp điều trị hiệu quả hội chứng này là gì? Cùng đọc bài viết dưới đây để giải đáp các thắc mắc về bệnh lý này.

I. Buồng trứng đa nang là gì?

Buồng trứng đa nang tên tiếng Anh là Polycystic Ovary Syndrome – PCOS là một dạng rối loạn nội tiết tố thường gặp ở phụ nữ ở độ tuổi sinh sản. Bệnh lý này gây nhiều tác động lên buồng trứng khiến chu kỳ kinh nguyệt bị rối loạn, làm tăng nồng độ nội tiết tố nam dẫn đến hình thành nhiều nang nhỏ bên trong buồng trứng.

II. Các dấu hiệu buồng trứng đa nang thường gặp nhất

Ở một số phụ nữ, dấu hiệu mắc bệnh đa nang buồng trứng có thể xuất hiện rất sớm ngay trong kỳ kinh nguyệt đầu tiên. Tuy nhiên, ở hầu hết các trường hợp, bệnh chỉ được phát hiện khi phụ nữ gặp khó khăn trong vấn đề sinh sản.

Các biểu hiện của buồng trứng đa nang thường gặp gồm:

1. Kinh nguyệt không đều

Chu kỳ kinh nguyệt không đều và thường kéo dài bất thường là dấu hiệu thường gặp nhất của hội chứng buồng trứng đa nang. Nguyên nhân chính là do quá trình rụng trứng gặp trục trặc, làm cho niêm mạc tử cung không bong ra hàng tháng. Bên cạnh đó, niêm mạc tử cung cũng được hình thành và phát triển trong một khoảng thời gian dài dẫn đến lượng máu trong mỗi kỳ kinh nguyệt có thể nhiều hơn bình thường.

2. Lông tóc phát triển quá mức

Hơn 70% phụ nữ mắc hội chứng này thường gặp tình trạng “rậm lông” ở mặt, lưng, bụng và ngực. Mặt khác, nhiều người mắc hội chứng buồng trứng đa nang còn gặp phải tình trạng hói đầu do nang tóc yếu, tóc rụng nhiều, mỏng và thưa dần. Cả hai hiện tượng này đều xuất phát từ sự tăng lên của các hormone nam trong cơ thể.

3. Béo phì

Có đến 80% phụ nữ mắc phải hội chứng buồng trứng đa nang gặp tình trạng thừa cân hoặc béo phì.

4. Da mặt xuất hiện mụn trứng cá, nhờn

Nồng độ nội tiết tố nam tăng lên khiến da tiết nhiều dầu nhiều hơn bình thường dẫn đến xuất hiện mụn trứng cá ở các vùng mặt, lưng, ngực,…

5. Sạm da

Cơ thể người mắc hội chứng này xuất hiện các mảng da sẫm màu ở các vùng có nhiều nếp gấp như vùng cổ, vùng bẹn và vùng dưới vú.

6. Nhức đầu

Ở một số người có thể gặp triệu chứng đau đầu do sự thay đổi hormone.

7. Tâm trạng thay đổi thất thường

Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang sẽ thường xuyên cảm thấy căng thẳng, lo âu. Nếu tình trạng này kéo dài người bệnh có thể dẫn đến trầm cảm.

8. Cảm giác khó chịu và ở vùng chậu

Khi mắc phải hội chứng này, bạn có thể gặp những cơn đau âm ỉ từ mức độ nhẹ đến dữ dội như cơn đau bụng kinh. Không những vậy, bạn còn cảm thấy khó chịu ở vùng bụng, vùng chậu và lưng dưới.

III. Các nguyên nhân chính gây ra bệnh buồng trứng đa nang

Hiện nay, y học vẫn chưa xác định rõ nguyên nhân gây nên hội chứng buồng trứng đa nang. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng bệnh lý này có thể bắt nguồn từ các nguyên nhân dưới đây:

1. Kháng insulin

Insulin là một loại hormone do tuyến tụy sản xuất có nhiệm vụ chuyển hóa carbohydrate và lipid thành năng lượng cung cấp cho cơ thể hoạt động. Insulin cũng là tác nhân duy nhất có trong cơ thể mà có thể làm giảm nồng độ glucose trong máu.

Theo thống kê cho thấy, có đến 70% phụ nữ mắc bệnh thường có hiện tượng kháng insulin, nghĩa là các tế bào bên trong cơ thể của họ không thể sử dụng insulin một cách đúng đắn. Khi đó, lượng đường trong máu sẽ tăng lên, đồng thời cơ thể tăng sản xuất insulin nhiều hơn. Chính lượng insulin dư thừa sẽ kích hoạt buồng trứng tăng sản xuất nhiều nội tiết nam giới và gây khó khăn cho việc rụng trứng.

2. Di truyền

Các nghiên cứu cho thấy, có một số gen liên quan nhất định đến hội chứng đa nang buồng trứng. Do đó, nếu trong gia đình có người mắc hội chứng này thì nguy cơ mắc bệnh sẽ cao hơn.

3. Chế độ ăn uống

Giả thuyết cho rằng, chế độ ăn uống có quá nhiều tinh bột có thể là yếu tố góp phần dẫn đến hội chứng đa nang buồng trứng.

IV. Cách chẩn đoán hội chứng bệnh lý buồng trứng đa nang

Để chẩn đoán hội chứng của bệnh này, thông thường bác sĩ sẽ hỏi các thông tin liên quan đến triệu chứng cụ thể như: tình trạng sức khỏe hiện tại, tiền sử bệnh lý của người bệnh và gia đình. Các câu hỏi thường liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và sự thay đổi cân nặng trong một khoảng thời gian nhất định.

Bên cạnh đó, bác sĩ còn khám các dấu hiệu khác như mụn trứng cá, sự phát triển của lông, tình trạng kháng insulin,… mà người bệnh có thể gặp phải. Dựa vào kết quả thăm khám mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các kiểm tra cận lâm sàng như:

• Xét nghiệm máu: đo và phân tích nồng độ hormone để từ đó bác sĩ sẽ loại trừ được các trường hợp gây rối loạn kinh nguyệt hay tăng Androgen tương tự PCOS. Ngoài ra, kết quả xét nghiệm máu còn cho biết mức độ dung nạp glucose, lượng cholesterol và triglyceride lúc đói.
• Siêu âm: từ hình ảnh siêu âm được chụp lại mà bác sĩ có thể kiểm tra được tình trạng hiện tại của buồng trứng, cũng như độ dày của niêm mạc tử cung.
• Nếu trường hợp được chẩn đoán mắc hội chứng đa nang buồng trứng, người bệnh có thể được chỉ định làm các xét nghiệm bổ sung để tìm ra các biến chứng. Các xét nghiệm đó bao gồm: kiểm tra huyết áp, dung nạp glucose, mức cholesterol và triglycerid định kỳ; trầm cảm và lo âu, hội chứng ngưng thở khi ngủ.

V. Các phương pháp điều trị bệnh lý buồng trứng đa nang

Buồng trứng đa nang có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý và kể cả cuộc sống người bệnh. Do đó, ngay khi được chẩn đoán mắc hội chứng này, người mắc bệnh cần có kế hoạch điều trị càng sớm càng tốt và đúng theo phác đồ điều trị của bác sĩ.

Tùy vào tình trạng sức khỏe và khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị mà bác sĩ sẽ hướng dẫn phác đồ điều trị cụ thể. Quá trình điều trị thường sẽ được bắt đầu từ việc điều chỉnh thói quen sinh hoạt và thay đổi lối sống bao gồm giảm cân, ăn kiêng, tập thể dục.

1. Giảm cân

Theo một số nghiên cứu cho thấy, việc giảm 5 – 10% trọng lượng của cơ thể có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và giúp cải thiện các triệu chứng PCOS. Thêm vào đó, giảm cân còn giúp cải thiện mức cholesterol, giảm insulin và giảm các nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, tiểu đường.

2. Ăn kiêng

Một chế độ ăn uống ít carbohydrate làm tăng hiệu quả cho cả việc giảm cân và giảm mức insulin bên trong cơ thể của người bị đa nang buồng trứng. Người có chế độ ăn kiêng với chỉ số đường huyết (GI) thấp cũng giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt tốt hơn so với chế độ ăn bình thường.

3. Tập thể dục

Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng, việc tập thể dục với cường độ vừa phải trong vòng 30 phút/1 ngày và tập ít nhất 3 ngày/1 tuần sẽ giúp người mắc hội chứng đa nang buồng trứng giảm cân. Ngoài ra, tập thể dục thường xuyên còn giúp cải thiện quá trình rụng trứng và mức insulin ở phụ nữ.

4. Sử dụng thuốc

Bệnh đa nang buồng trứng có thể được điều trị bằng các loại thuốc dưới đây:

• Thuốc tránh thai: việc sử dụng thuốc tránh thai kết hợp với estrogen và progestin hàng ngày giúp cân bằng hormone trong cơ thể của người bệnh, điều chỉnh quá trình rụng trứng cũng như làm giảm các triệu chứng PCOS và ngăn ngừa ung thư nội mạc tử cung. Người bệnh có thể sử dụng miếng dán tránh thai hoặc vòng âm đạo để thay thế cho thuốc.
• Metformin (Glucophage, Fortamet): việc dùng Metformin giúp điều trị PCOS bằng cách cải thiện mức insulin. Các nghiên cứu y học hiện nay đã chứng minh rằng khi dùng Metformin kết hợp với tập thể dục và thay đổi chế độ ăn uống sẽ giúp người bệnh giảm cân, giảm lượng đường trong máu, giảm rối loạn kinh nguyệt tốt hơn khi không dùng thuốc.
• Clomiphene (Clomid): đây là loại thuốc có tác dụng hỗ trợ sinh sản và được dùng để kích thích phóng noãn giúp phụ nữ mắc hội chứng PCOS có thể mang thai.
• Các phương pháp tẩy lông: việc tẩy lông có thể giúp người bệnh ngăn ngừa sự mọc lông hoặc tẩy đi vùng lông phát triển rậm rạp do PCOS. Người bệnh có thể tham khảo phương pháp tẩy lông bằng kem, wax, laser hoặc điện phân giúp loại bỏ vùng lông không mong muốn trên mặt và cơ thể.

Khuyến cáo: người bệnh không nên tự ý mua và sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ nhằm tránh các biến chứng nguy hiểm do tác dụng phụ của thuốc.

5. Phẫu thuật nội soi buồng trứng

Tùy vào một số trường hợp nhất định, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật nhằm để cải thiện khả năng sinh sản cho người bệnh nếu các phương pháp điều trị khác không đạt hiệu quả. Bác sĩ sẽ tiến hành nội soi ổ bụng và cắt góc buồng trứng để bề mặt buồng trứng có thể mở ra thuận lợi cho rụng trứng hoặc tạo ra các lỗ nhỏ ở buồng trứng. Phương pháp này gọi là phẫu thuật đốt điểm buồng trứng nhằm làm giảm nồng độ hormone nam giới và kích thích sự rụng trứng.

Mặc dù phương pháp này chỉ đạt hiệu quả tạm thời nhưng đã có hơn 50% trường hợp trong vòng 1 năm phụ nữ có thể mang thai kể từ khi phẫu thuật.

6. Thụ tinh ống nghiệm IVF

Một phương pháp điều trị khác giúp người mắc hội chứng đa nang buồng trứng có thể mang thai là thụ tinh trong ống nghiệm (IVF). Bác sĩ sẽ tiến hành lấy trứng và tinh trùng cả vợ và chồng, tiếp tục thụ tinh trong phòng thí nghiệm để tạo thành phôi thai. Sau đó, phôi thai được đưa vào tử cung của người vợ để tiếp tục phát triển.

Với sự phát triển của khoa học hiện đại, ngày nay đã có một số phương pháp có thể điều trị bệnh buồng trứng đa nang. Hy vọng qua bài viết trên, bạn có thể biết rõ về nguyên nhân và các dấu hiệu của loại bệnh lý này. Từ đó, bạn có thể thay đổi các thói quen ăn uống cũng như sinh hoạt để bảo vệ sức khỏe và khả năng mang thai của mình. Theo dõi nhà thuốc An Tâm để biết thêm nhưng kiến thức và thông tin liên quan đến sức khỏe của bản thân và gia đình.